Νομίζω ήταν 1987 και ήμουν 12 χρονών. Ο πατέρας μας πήρε μαζί του σε επίσκεψη σε πανεπιστήμια της – τότε σοσιαλιστικής – Βουλγαρίας. Το σύντομο ταξίδι στη γείτονα χώρα προσφέρει τα μοναδικά προσωπικά επιτόπια βιώματα σε χώρα που οικοδομούσε το σοσιαλισμό. Αργότερα με βοήθησαν σε πολλές ανταλλαγές απόψεων με κατοίκους διαφόρων από αυτές τις χώρες σχετικά με το τι δε δούλεψε και χάσανε τόσα κοινωνικά κεκτημένα.
Εδώ, ένα σημείο θέλω μόνο να θέσω. Οι γονείς μου τότε με άφησαν με τον δεκαπεντάχρονο Στόγιαν Μηχάλεφ, με τον οποίο γυρίσαμε από άκρη σε άκρη την πόλη. Δε θυμάμαι αν ήταν σε Σόφια ή Πλόβντιβ (Φιλιππούπολη), θυμάμαι μόνο να κυκλοφορούμε με το τραμ (οι νέοι δεν πληρώνανε το πάμφθηνο εισητήριο, εγώ ένιωθα ότι πρέπει, αλλά και μου είχαν δώσει αρκετά) θυμάμαι να νυχτώνει αλλά να μην υπάρχει κανένας φόβος να τριγυρνάμε στα σοκάκια. Το βράδυ ο Στόγιαν μου αφιέρωσε ένα τραγούδι του (έπαιζε κιθάρα), το οποίο έμαθα απ΄έξω. “Βιαρβαμ βαφ’ τε μπε | νι ζαστοβα σι τι | νι ζαστοβα αμπιτσαμ | τβαϊτε σινι ατσι…” ξεκινούσε. Αργότερα έμαθα ότι έγινε πασίγνωστο στη χώρα, μετά τις ανατροπές. Ο Στόγιαν ήταν από τη γενιά που ζήταγε τζην και τυποποιημένο παγωτό. Στο δρόμο εύρισκες μόνο παγωτό βανίλια και παγωτό σοκολάτα. Φτιαγμένα πάντως με γάλα. Συμμετείχε στην αμφισβήτηση του τότε στάτους κβο. Σημειώστε: ένα δωδεκάχρονο να περπατεί ανέμελα στην πόλη, ακόμα και βραδινές ώρες.
Δέκα χρόνια αργότερα ήμουν φοιτητής στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Η πρόσβαση σε όλα τα κτήρια του Πανεπιστημίου ήταν ελεύθερη. Το ίδιο και στο Πανεπιστημιακό Γυμναστήριο. Όταν ο φοιτητικός σύλλογος απέκτησε τον πρώτο του υπολογιστή – από τον τακτικό προϋπολογισμό του τμήματος – απλά κλειδώσαμε το δωμάτιο του συλλόγου. Έτσι προφυλάσσονταν και τα γραφεία των μελών ΔΕΠ και τα εργαστήρια. Άλλωστε ποιος και για ποιο λόγο θα ήθελε να κλέψει μια φυγόκεντρο ή έναν επωαστή;
‘Εφυγα για τη συνέχιση των σπουδών μου από την Ελλάδα πριν 24 χρόνια. Στο σπίτι που μεγάλωσα επιστρέφω ανελλιπώς κάθε καλοκαίρι, είναι δίπλα στο Πανεπιστήμιο. Δε φαντάζεστε πόσο μου κακοφάνηκε όταν πρωτοείδα το γυμναστήριο σιδερόφραχτο, αργότερα περιφράξανε περιμετρικά τους χώρους όλου του πανεπιστημίου με αποτέλεσμα – ασυνήθιστος – αρκετές φορές να χρειαστεί να επιστρέψω αφού έφτανα μπροστά στην κλειστή πλέον είσοδο (ο δρόμος που συνέδεε το χωριό με την πόλη περνούσε μέσα από το Πανεπιστήμιο). Δεν υπήρχε οδική πρόσβαση εκτός “ωραρίου”. Σιγά – σιγά το έμαθα κι αυτό. Επισκέφτηκα το τμήμα μου, κάποιες φορές ήταν ακόμα ξεκλείδωτη κάποια από τις εισόδους, κάπως στεναχωρημένο μου φαινότανε, με τους τοίχους πλέον άβαφτους, τους σοβάδες να πέφτουν και τα μισά γραφεία άδεια. Από 49 μέλη ΔΕΠ φτάσανε σε 23. Μια χρονιά έμαθα ότι ο τακτικός προϋπολογισμός του τμήματος υπήρξε μηδέν. Στη μνήμη μου ήταν ακόμα χαραγμένες οι προειδοποιήσεις στις τοποθετήσεις μας – ώς εκπροσώπων των φοιτητών – όταν ζητούσαμε να κινητοποιηθεί το τμήμα ενάντια στις συνεχείς μειώσεις του ίδιου. Το να προσλαμβάνεις ερευνητές και να μην τους δίνεις εργαλεία για τα πειράματά τους είναι σα να προσλαμβάνεις οικοδόμους, αλλά να τους απαγορεύεις την πρόσβαση σε τούβλα, τσιμέντο κτλ. Η ειρωνία είναι ότι οι εργοδότες θέλουν κατά τα άλλα να δουν καλοχτισμένα σπίτια.
Ο χώρος του πανεπιστημίου, ακόμα και κάτω από όλους τους περιορισμούς που ερχόντουσαν ο ένας μετά τον άλλο και τον ασχήμαιναν, ακόμα έπνεε ένα άρωμα ελευθερίας. Το πανεπιστημιακό άσυλο. Ένας χώρος ανταλλαγής ιδεών, επιστημονικής έρευνας, πολιτικής ζύμωσης και αμφισβήτησης. Ένας χώρος που δεν είχαν θέση ο φόβος και η καταπίεση. Δεν εισχωρούσε η κρατική βία με τρόπο άμεσο.
Έτσι, όταν πριν ένα μήνα, συνεργάστηκαν ο υπουργός “προστασίας του πολίτη” (ο γνωστός που υπέγραψε το μνημόνιο “χωρίς να το διαβάσει” συμβάλλοντας στη ληστεία εκατομμυρίων ανθρώπων για πολλές δεκαετίες μετά τον θάνατό του) με την υπουργό “παιδείας” να φέρουν την ελληνική αστυνομία μέσα στα πανεπιστήμια, αντέδρασα άσχημα. Μαζί με χιλιάδες άλλους ευαίσθητοποιημένους συμπολίτες, είδαμε αμέσως την κρατική παρέμβαση ώς προσπάθεια χτυπήματος της ιδέας ότι μπορεί η καπιταλιστική κοινωνία να συνυπάρξει με χώρους ελεύθερης διακίνησης ιδεών, χώρους όπου η επιστημονική μέθοδος προσέγγισης της αλήθειας και οι αξίες του ανθρωπισμού ακόμα μπορούσαν να καλλιεργούνται χωρίς να υποτασσόνται πλήρως στα οικονομικά μονοπώλεια και τους πολιτικούς υπηρέτες τους. Πίσω από το σύνθημα σοσιαλισμός η βαρβαρότητα κρύβεται η αδυναμία φιλολαϊκής ανάπτυξης ταυτόχρονη με την κυριαρχία του παρόντως κοινωνικοοικονομικού συστήματος. Συνεχίζω τη σύντομη παρέμβαση περισσότερο έχοντας στο νου μου αναγνώστες που όμως δεν είναι πεισμένοι για την ανάγκη επαναστατικής ανατροπής του καπιταλισμού.
Το ερώτημα που θέλω να απευθύνω, αφού παραθέσω κάποια από τα επακόλουθα της πρόσκλησης των ειδικών σωμάτων της ελληνικής αστυνομίας στα πανεπιστήμια, είναι ποια πρέπει κατά τη γνώμη σας να είναι η τιμωρία του Πρύτανη του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονικής που τους προσκάλεσε και των δυο προαναφερθέντων υπουργών (ο ένας με ευθύνες δημιουργίας των ειδικών σωμάτων, η άλλη με την ευθύνη προώθησής τους στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα), χωρίς να αφήνω στο απυρόβλητο τον πρωθυπουργό, το κόμμα του, αλλά και όσους προηγήθηκαν. Ξεκαθαρίζοντας ότι η αυτοδικία δεν αποτελεί αποδεκτή αντίδραση στις οργανωμένες κοινωνίες, αναρωτιέμαι πώς θα δικαιωθούν τα αισθήματα όσων – παραμένοντας ακόμα άνθρωποι – μπαινουν στα παπούτσια των κοριτσιών και τον αγοριών που βίασαν σωρηδόν οι αστυνομικοί σε δημόσια θέα μετά την πρόσκληση πρύτανη και υπουργών.
Συγκεκριμένα, θεωρώ ότι, ασκώντας εξουσία, οι παραπάνω προκάλεσαν:
Τη γροθιά στο πρόσωπο της φοιτήτριας, που αφού ώς συνέπεια έκανε εμετό αιμόφυρτη, ρωτήθηκε αν της άρεσε, ως πουτάνα. Το χούφτωμα άλλης φοιτήτριας με το εξήσου ενδιαφέρον ερώτημα αν πάει στο στενό να τη γαμήσουν. Τα καταγεγραμμένα “Πάμε να τους σκοτώσουμε, πάμε να τους γαμήσουμε” – αυτά και τα λοιπά ωραία να σημαδεύουν με όπλο διαδηλωτές, να εκτοξεύουν βόμβες μολοτόφ τα ειδικά σώματα που προσκάλεσαν ο πρύτανης και η υπουργός στα πανεπιστήμια, όλα όσα είδαμε εκπροσωπούν τη σαπίλα των εκπροσώπων του καπιταλισμού σε πανεπιστήμιο και κυβέρνηση. Ο παράδεισος του ξύλου, για να έρθω στο τίτλο του παρόντως, τόσους εκατοντάδες που χτύπησαν στο ψαχνό. Τα χημικά που γέμισαν τις γειτονιές και τα κτήρια στο Αριστοτέλειο. Ένας ασφαλίτης μεταμφιεσμένος σε φοιτητής χαστούκησε τη θεία μου την εποχή της δικτατορίας. Τον πρώτο μήνα που προσπαθούν να επαναφέρουν το ίδιο καθεστώς, η βία εντονότερη ίσως, προς το παρών από ένστολους. Σύντομα το σοκ της παρακολούθησης των “ειδικών σωμάτων” για τα οποία διαθέτουν εκατομμύρια ευρώ θα σημαδέψει τις επόμενες τρυφερές ακόμα καρδιές που ονειρεύονται.
Η ελπίδα είναι στους χιλιάδες που ξεσηκώθηκαν. Τους χτύπησαν με μίσος, απρόσκοπτα. Η δικτατορία του κεφαλαίου αρχίζει πλέον να δείχνει τα δόντια της πιο πλατιά, όχι μόνο όταν βομβαρδίζει τους γείτονες Λαούς χωρίς να μεταδίδει τα φονικά που γίνονται με κρατική χρηματοδότηση ή στα εργασιακά κάτεργα που κρύβονται από την κοινή θέα. Το 1951 έστελνε στρατό στην Κορέα. Μετά ακολούθησε η Γιουγκοσλαβία. Στη Θεσσαλονίκη που διαμαρτυρόμασταν ως φοιτητές φάγαμε και τότε ξύλο. Αργότερα στη Γερμανία μια Σερβίδα μου επιτέθηκε “είστε και εσείς του ΝΑΤΟ που μας διαλύσατε!”, δεν ήθελε να με ξέρει ως Έλληνα. Φέτος πεθαίνουν χιλιάδες γιατί δεν έχουμε νοσοκομεία και δεν κάνουμε βελτιώσεις στα συστήματα συγκοινωνίας και τους εργασιακούς χώρους. Τι κάνει η κυβέρνηση Μητσοτάκη, εκτός από το να χτυπάει όσους θέλουν να σπουδάσουν ή να περπατήσουν στην πλατεία; Αγοράζει βομβαρδιστικά αεροπλάνα, από τον ένα και τον άλλο πολιτικό του αφέντη, αποδίδοντας τα όσα παράγουν με τον ιδρώτα τους όσοι εργάζονται για τον πλουτισμό μιας χούφτας πολεμοκάπηλων, που καταστρέφουν δεκάδες χώρες, εξαθλιώνουν εκατομμύρια ανθρώπους και εξαγοράζουν συνειδήσεις όσων τους υπηρετούν.
Είναι καιρός να σταματήσει αυτή η αρνητική εξέλιξη των πραγμάτων. Το 2012 ξύπνησε ένας κόσμος, μετά από την ανοικτή προδοσία και ολομέτωπη επίθεση των ΠΑΣΟΚ-ΝΔ στην τεράστια πλειοψηφία. Λίγο μόνο δυνάμωσε η πρόταση του ΚΚΕ – μισό εκατομμύριο και κάτι άνθρωποι την επέλεξαν – θεωρήθηκε πιο εύκολο να εμπιστευτούν τον Σύριζα και λοιπά αναχώματα που στήθηκαν. Ακολούθησε απογοήτευση και νέα υποβάθμιση του βιωτικού επιπέδου με αντίστοιχο σκήσιμο των μνημονίων. Είναι σίγουρο ότι θα υπάρξουν καινούργια ταρακουνήματα ενάντια στο άδικο εκμεταλλευτικό σύστημα. Με ενδιαφέρον θα ακούσω τις προτάσεις σας στο πώς να τιμωρήσουμε τους υπεύθυνους των όσων είδαμε τις τελευταίες μέρες. Αυτό που πρώτιστα θα φέρει αλλαγές είναι η οργάνωση και η συλλογική δράση σε κάθε τόπο εργασίας. Όμορφες εκφράσεις που παραπέμπουν στην κοινωνική διεύθυνση και απόδοση των παραγωγικών διαδικασιών. Δηλαδή στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Η δική μου πρόσκληση είναι να δυναμώσετε την πολιτική πρόταση του ΚΚΕ. Να επικρατήσουν άλλες αξίες και ιδανικά που να προωθούν τον πολιτισμό, τις επιστήμες, τον αθλητισμό και τη συνεργασία των ανθρώπων, όχι τον κανιβαλισμό του παρόντως συστήματος που βασανίζει τα παιδιά μας ενώ σκοτώνει τους ηλικιωμένους. Αυτή θα ήταν μια καλή τιμωρία των τεσσάρων και λοιπών συντρεχάμενων.